Co to jest informacja publiczna?

Wniosek o udostępnienie informacji publicznej niejednokrotnie wywoływał wzmożoną pracę gruczołów potowych u niejednego przedstawiciela organu władzy publicznej. W szczególności w okresie przedwyborczym, kiedy poziom napięć politycznych sięga zenitu. Zwykle dostęp do informacji publicznej jest łączony z pracą podmiotów publicznych, ale czy to zagadnienie dotyczy wyłącznie urzędników? Odpowiedź brzmi: NIE!!! W praktyce jest doskonałym narzędziem do pozyskiwania wiedzy o konkurencji, jej cenach, organizacji, unormowaniach wewnętrznych, a nawet kwestiach związanych z HR, jednym słowem cennych informacjach, wpływających na rynkową pozycję danej firmy.

Czy firmy posiadają informację publiczną?

Kto jest zobowiązany do udzielenia informacji publicznej?

W judykaturze pojawił się pogląd, iż spółka jest zobowiązana do udostępnienia informacji publicznej, jeśli dysponuje publicznym majątkiem lub wykonuje zadania publiczne. Każdorazowo należy zweryfikować, czy takie działanie jest realizowane przez spółkę, od tego uzależniona będzie odpowiedź na wniosek lub ewentualny zarzut na bezczynność. Ponadto badaniu powinna podlegać także struktura właścicielska podmiotu. Konieczność ustalenia powyższego została wyprowadzona z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 06.09.2001r.:„podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów”. Na podstawie powyższego, kwestie związane z własnością podmiotu, będą jednymi z kluczowych dotyczących zobowiązania podmiotu do udzielenia informacji publicznej. Ponadto w art. 4 został wskazany przez ustawodawcę katalog obowiązanych do udostępnienia informacji publicznej, przepis stanowi:

„1. Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

1) organy władzy publicznej;

2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych;

3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa;

4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego;

5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

2. Obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są organizacje związkowe i pracodawców, reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2232, z 2020 r. poz. 568 i 2157 oraz z 2021 r. poz. 2445), oraz partie polityczne.

3. Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2, będące w posiadaniu takich informacji”.

Mając na uwadze szeroki zakres żądanych informacji we wnioskach składanych do różnych organizacji, znaczna część osób przyjęłaby z góry postawę, co najmniej oportunistyczną do podzielenia się posiadaną informacją, z drugiej jednak strony sami, będąc obywatelami RP, chcielibyśmy posiadać wiedzę, (jako suweren) jakie działania podejmują decydenci, w którym kierunku zmierza polityka gospodarcza, międzynarodowa, obronna, ale także w aspekcie finansowym, szukając odpowiedzi na kluczowe pytanie podatników: „Na co idą nasze podatki”? Nawet akt nadrzędny, jakim jest Konstytucja, na kanwie art. 61 ust. 1 gwarantuje nam prawo do uzyskiwania informacji dotyczącej:

1) działalności organizacji publicznych,

2) osób pełniących funkcje publiczne,

3) działalności organizacji samorządu gospodarczego i zawodowego,

4) innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

Co obejmuje prawo do uzyskiwania informacji publicznej?

Na podstawie ust. 2 art. 61 Konstytucji: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenie kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obraz”. Dodatkowo art. 3 ust.1 ustawy o dostępie do informacji publicznej precyzuje, iż prawo do informacji publicznej obejmuje prawo do uzyskiwania informacji przetworzonej, w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. W ust. 2 zostało podkreślone, iż obejmuje ono także uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji publicznej zawierającą aktualną wiedzę o sprawach publicznych.

Co zrobić, gdy wpłynie wniosek o udostępnienie informacji publicznej?

1) Sprawdź, czy jesteś podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej.

2) Zweryfikuj, czy wniosek dotyczy informacji publicznej.

3) Sprawdź, czy informacja nie podlega ograniczeniu.

4) Określ, czy możesz udostępnić informację bez zbędnej zwłoki, nie później niż 14 dni od wpłynięcia wniosku.

5) Jeśli, nie możesz udostępnić bez zbędnej zwłoki, powiadom w ciągu 14 dni od wpłynięcia wniosku o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim zostanie udostępniona (termin nie może być dłuższy niż 2 miesiące od złożenia wniosku).

6) Określ sposób udostępnienia. Jeśli nie możesz tego dokonać w sposób wskazany we wniosku powiadom wnioskodawcę o przyczynach i wskaż sposób lub formę udostępnienia.

7) Zweryfikuj, czy udostępnienie wiąże się z dodatkowymi kosztami. Jeśli tak, powiadom wnioskodawcę o wysokości opłat.

8) Jeśli odmawiasz udostępnienia jesteś zobowiązany do wydania decyzji, stosując przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, zawierającą wymogi określone w ustawie.

Powyższe nie stanowi porady prawnej, zostały zaproponowane wyłącznie ramy możliwego działania. Należy jednak mieć na uwadze, iż każdy podmiot ma swoją specyfikę oraz wewnętrzne procedury w tym zakresie. Ponadto wniosek może dotyczyć różnego zakresu, w tym spraw, które będą podstawą ograniczenia dostępu do informacji publicznej, a które zostały uwzględnione w art. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej, obejmują one m.in. prywatność osoby fizycznej (z wyłączeniami określonymi ustawowo), tajemnicę przedsiębiorcy, ochronę informacji niejawnych, ochronę innych tajemnic ustawowo chronionych itd.

Zapraszamy do kontaktu, w Laboratorium Dobrych Praktyk przeprowadzimy proces odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji publicznej, zweryfikujemy jego zasadność oraz ewentualne ograniczenia, sprawdzimy, czy Państwa podmiot jest zobowiązany do udzielenia informacji. W celu ochrony zasobów informacyjnych organizacji przeprowadzimy szkolenie dla pracowników z obszaru bezpieczeństwa informacji, tajemnicy przedsiębiorstwa oraz udostępniania informacji publicznych.