Co to jest VUCA? Czym są czarne łabędzie?

Termin pojawia się często w różnorodnych publikacjach i na konferencjach. Dla niektórych jest jednym z tych popularnych haseł jak: synergia, zróżnicowany rozwój itp. Są to zwroty używane nierzadko bezpodstawnie, wyrwane z kontekstu, ale wpisujących się w "modnomowę", chociaż skutkujących groteską. W celu m.in. uniknięcia biznesowego "faux pas" w pierwszej kolejności należy zdefiniować używany termin.

Czym jest VUCA? Co oznacza VUCA?

Z pewnością jest zjawiskiem, którym zajmujemy się w Laboratorium Dobrych Praktyk, a dokładniej działaniami prewencyjnymi, mitygacją ryzyk wynikających z VUCA. Ponadto zmieniamy podejście organizacji do VUCA we wszystkich obszarach prowadzonej działalności oraz minimalizujemy skutki zdarzeń kryzysowych. VUCA to skrót od angielskich słów: volatility (zmienność), uncertainty (niepewność), complexity (złożoność), ambiguity (niejednoznaczność). Termin ten został zaimplementowany do szkolnictwa wojskowego w United States Army War College i pierwotnie dotyczył opisania świata po zimnej wojnie. Świata trudnego do zdefiniowania i zamknięcia w pewne ramy przewidywalności. Mając na uwadze powyższe, można stwierdzić, że VUCA odnosi się także do opisania obecnego świata, włączając w niego biznes, politykę, gospodarkę, nowe technologie, codzienne życie...czas szybkich zmian. Wszystko to, co ogranicza rzetelne zaplanowanie działań długoterminowych, strategię na kolejne lata. Covid, wojna na Ukrainie ogólna sytuacja geopolityczna, szybki postęp technologiczny (Chat GPT-4, IoT itp.), wymusiły podejmowanie przez organizacje natychmiastowych działań reakcyjnych, wynikających ze związku przyczynowo-skutkowego.

Konieczność adaptacji i dostosowania się do bieżącej oraz mogącej wystąpić przyszłej sytuacji, wiąże się z decyzyjną szybkością, z którą część managerów ma istotny problem. Problem niebezpodstawnie obarczony bojaźnią o ewentualną odpowiedzialność organów zarządzających. Niestety owa szybkość decyzyjna jest konieczna w celu przetrwania organizacji, w celu zapewnienia ciągłości jej funkcjonowania w myśl idei zaczerpniętej z „Czarnego Łabędzia" Nassima Nicholasa Taleba „fluctuat nec mergitur - Rzuca nim fala lecz nie tonie". (N.N. Taleb, Czarny Łabędź, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa 2020, str. 338).

Czym jest czarny łabędź?

Są to zdarzenia spełniające poniższe przesłanki:

1. są nietypowe,

2. wywierają drastyczny wpływ na rzeczywistość,

3. nasza natura pomimo braku typowości tego zdarzenia szuka jego wytłumaczenia i przewidywalności.

Z pewnością w życiu każdego z nas wystąpiły wydarzenia (w aspekcie politycznym, gospodarczym, społecznym) na tyle nieprzewidywalne, że wymykały się poza ramy najbardziej abstrakcyjnych analiz ryzyk np. Covid, pełnoskalowa wojna na Ukrainie itp. Bezsprzecznie są to zdarzenia mające znaczenie globalne (zerwane łańcuchy dostaw, sankcje, wzmożone zbrojenia, jak za czasów zimnej wojny itp.). Ponadto rzutujące na życie milionów ludzi (utarta zdrowia, życia, dorobku materialnego, wyższe ceny, lock down, wielka migracja itp.) Takie wydarzenia wystawiają całe państwa, obywateli, ale także Organizacje na ciężką próbę.

Jak firmy, inne Organizacje mają przetrwać czasy kryzysu?

Jak twierdzi N.N. Taleb powinny być hiperostrożne i hiperagresywne.

(N.N. Taleb, Czarny Łabędź, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa 2020, str. 338).